नकेश्वर मसाला हा एक पारंपरिक आणि औषधी गुणधर्म असलेला मसाला आहे, जो प्रामुख्याने आयुर्वेदिक उपचारांमध्ये आणि खास महाराष्ट्रीयन मसाल्यांमध्ये वापरला जातो. नकेश्वर म्हणजेच नागकेसर (Mesua ferrea) ही एक सुगंधी औषधी वनस्पती आहे. याचे सुके फुलकळ्या (डोळ्यांना खमंग दिसणाऱ्या आणि गडद तपकिरी रंगाच्या) मसाल्यांमध्ये वापरल्या जातात. नकेश्वर हा गोडा मसाला, काळा मसाला आणि लाडू, मोदक, पुरणपोळी अशा पारंपरिक पदार्थांत सुगंध वाढवण्यासाठी वापरला जातो. त्याचा वापर अतिशय कमी प्रमाणात म्हणजे फक्त काही ग्रॅममध्येच केला जातो, कारण त्याचा सुगंध अतिशय तीव्र व टिकून राहणारा असतो.

औषधी दृष्टीने पाहता, नकेश्वर हा कफनाशक, पचन सुधारक, दाहनाशक आणि शक्तिवर्धक मानला जातो. अपचन, गॅसेस, सर्दी-खोकला अशा तक्रारींसाठी आयुर्वेदात त्याचा उपयोग केला जातो. महिलांच्या आरोग्यासाठीही नकेश्वर उपयुक्त मानला जातो. हा मसाला आयुर्वेदिक औषधांमध्ये, तसेच सौंदर्यवर्धक घटकांमध्येही वापरला जातो. बाजारात तो नागकेसर किंवा तामण फुलं या नावांनी मिळतो आणि याची किंमत गुणवत्तेनुसार ₹200 ते ₹400 प्रति 100 ग्रॅम दरम्यान असते.

थोडक्यात, नकेश्वर मसाला हा आपल्या आहारात चव आणि औषधी गुणधर्मांचा एक सुंदर संगम आहे.