भिजवलेली मटकी म्हणजे मटकीच्या दाण्यांना स्वच्छ पाण्यात ८–१० तास भिजवून ठेवलेले दाणे, जे नंतर फडक्यात गुंडाळून अंकुर (sprouts) फुटण्यासाठी ठेवले जातात. भिजवल्यानंतर मटकीचे दाणे फुलून मऊ होतात आणि त्यांच्यावर पांढरे अंकुर फुटतात – ज्यामुळे ते अधिक पौष्टिक, पचायला सोपे आणि चवदार होतात.
भिजवलेली मटकी दिसायला लहान, तपकिरी रंगाची व त्यावर पांढऱ्या रंगाचे छोटे रोपट्यासारखे अंकुर असतात. भिजवलेल्या मटकीचा उपयोग उसळ, पराठा, पोहे, कटलेट, पराठा किंवा कोशिंबीर यासाठी केला जातो.
मटकी ही महाराष्ट्रातील पारंपरिक डाळ असून, ती उपवासात आणि रोजच्या आहारात खूपच लोकप्रिय आहे. भिजवलेली मटकी नैसर्गिक प्रथिन, फायबर, लोह, आणि अँटीऑक्सिडंट्सचा उत्तम स्रोत आहे.
भिजवलेली मटकी ही पचायला हलकी, पोषणमूल्यांनी भरलेली आणि नैसर्गिक औषधी गुणधर्म असलेली आहे. तिचा वापर केल्याने खालील आजारांवर फायदे होतात:
🩺 1. अनीमिया (रक्ताल्पता):
मटकीमध्ये भरपूर लोह (Iron) आणि फॉलेट (Folic Acid) असते.
यामुळे रक्तातील हिमोग्लोबिन वाढते आणि रक्ताची कमतरता भरून निघते.
💩 2. बद्धकोष्ठता / पचन त्रास:
यामध्ये असणारे फायबर पचनसंस्थेला चालना देतात.
त्यामुळे गॅस, अपचन, पोटफुगी आणि बद्धकोष्ठता यांवर उपयुक्त.
❤️ 3. हृदयरोग / उच्च कोलेस्ट्रॉल:
मटकी कोलेस्ट्रॉल कमी करण्यास मदत करते, विशेषतः LDL (वाईट कोलेस्ट्रॉल).
त्यामुळे हृदयाचे आरोग्य टिकते आणि रक्तदाब नियंत्रित राहतो.
⚖️ 4. लठ्ठपणा / वजन वाढ:
मटकीमध्ये कॅलोरी कमी, पण पोषण जास्त असते.
त्यामुळे वजन कमी करण्याचा प्रयत्न करत असलेल्यांसाठी ती उपयुक्त आहे.
🩸 5. मधुमेह (Diabetes):
मटकीचा ग्लायसेमिक इंडेक्स कमी आहे, त्यामुळे रक्तातील साखर हळूहळू वाढते.
मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी सुरक्षित आणि फायदेशीर.
🧠 6. मेंदू व तणाव:
मटकीमध्ये असणारे B-विटामिन्स आणि मॅग्नेशियम मेंदूला पोषण देतात, स्मरणशक्ती सुधारतात, आणि तणाव कमी करतात.
🧬 7. रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते:
भिजवलेली मटकी ही अँटीऑक्सिडंट्स, झिंक व जीवनसत्त्वे यांचा स्रोत आहे.
त्यामुळे सर्दी, खोकला, थकवा, आणि इतर संसर्गांपासून संरक्षण मिळते.
🦴 8. हाडांचे आरोग्य:
यामध्ये कॅल्शियम, फॉस्फरस आणि प्रथिने असल्याने हाडे मजबूत होतात.
👧 9. महिलांचे आरोग्य (Periods / Pregnancy):
फॉलेट आणि आयर्न गर्भवती महिलांसाठी व मासिक पाळीमध्ये कमकुवतपणा दूर करण्यासाठी उपयुक्त आहेत.
✅ निष्कर्ष:
भिजवलेली मटकी हा एक नैसर्गिक, घरगुती उपाय आहे जो अनेक सामान्य व दीर्घकालीन आजारांवर उपयोगी ठरतो. ती रोजच्या आहारात घेणं हे शरीर बळकट, पचनसुलभ आणि आजारप्रतिबंधक ठरतं.
Reviews
There are no reviews yet.