बासमती तांदूळ हा एक विशेष प्रकारचा लांबसर व सुगंधी तांदूळ आहे, जो प्रामुख्याने भारत आणि पाकिस्तानमध्ये पिकवला जातो. “बासमती” हा शब्द सुगंध या अर्थाने वापरला जातो. बासमती तांदळाचा रंग पांढरट किंवा किंचित सोनेरी असतो, आणि शिजवल्यानंतर त्याचे दाणे लांबट, वेगळे व मऊसर होतात.

मुख्य वैशिष्ट्ये:

• आकार: लांब, बारीक आणि सरळ दाणे

• रंग: नैसर्गिक पांढरा किंवा किंचित सोनेरी

• चव: सौम्य आणि सुगंधी

• गंध: नैसर्गिक, मोहक सुगंध

अळशीच्या बिया ह्या लहान, चकचकीत आणि थोड्याशा टोकदार असतात. यांचा रंग सहसा तपकिरी किंवा गर्द सोनेरी असतो. या बियांना सौम्य, थोडीशी गोडसर व खमंग चव असते. अळशीच्या बियांमध्ये ओमेगा-३ फॅटी ॲसिड, फायबर, आणि लिग्नॅन्स नावाचे अँटीऑक्सिडंट भरपूर प्रमाणात असते, म्हणून त्या आरोग्यासाठी अत्यंत फायदेशीर मानल्या जातात.

मुख्य वैशिष्ट्ये:

• आकार: लहान, टोकदार टोक असलेल्या व चकचकीत पृष्ठभागाच्या

• रंग: गडद तपकिरी किंवा सोनेरी

• चव: सौम्य व किंचित गोडसर, भाजल्यावर खमंग लागते

• गंध: सौम्य व नैसर्गिक

उपयोग:

• अळशीच्या बिया पोहे, पराठे, लाडू, शेक, स्मूदी यामध्ये मिसळल्या जातात.

• अळशीचे पीठ करून ते थालीपीठ, डोसा, भाकरी यामध्ये वापरले जाते.

• अळशी तेल (Flaxseed Oil) देखील आहारात वापरले जाते.

• वजन कमी करण्यासाठी, मधुमेह व पचन सुधारण्यासाठी आहारात त्याचा समावेश केला जातो.

तिळाचे बी हे छोटे, सपाट आणि अर्धवर्तुळाकार असते. याचा रंग पांढरा, काळा किंवा तपकिरी असतो. तिळात नैसर्गिक तेलाचे प्रमाण खूप जास्त असल्यामुळे ते चवदार आणि पौष्टिक असते. त्याला सौम्य, थोडीशी गोडसर चव असून भाजल्यावर त्याचा स्वाद अधिक खुलतो.

मुख्य वैशिष्ट्ये:

• आकार: लहान, सपाट व बारीक.

• रंग: पांढरे, काळे किंवा तपकिरी.

• चव: सौम्य, किंचित गोडसर; भाजल्यावर कुरकुरीत आणि स्वादिष्ट.

• गंध: सौम्य, तेलकट व मोहक सुगंध.

उपयोग:

• तिळाचे बी तिळगुळ, लाडू, चिवडा, भाकरवडी, तिळाची चटणी यामध्ये वापरले जाते.

• अनेक प्रकारच्या लोणच्यांमध्ये व मसाल्यांमध्ये ते स्वाद वाढवण्यासाठी वापरले जाते.

• पिठात कालवून तिळाचे तेलही काढले जाते, जे आयुर्वेदिक दृष्टिकोनातून अत्यंत उपयुक्त मानले जाते.

पोषणमूल्ये आणि फायदे:

• तीळ हे कॅल्शियम, लोह, प्रथिने, फायबर आणि ओमेगा-३ युक्त असते.

• हाडे मजबूत करणे, पचन सुधारणे, आणि त्वचा/केसांसाठी उपयुक्त.

• शरीरात उष्णता निर्माण करणारे असल्यामुळे हिवाळ्यात तिळाचे पदार्थ अधिक सेवन केले जातात.

बाजरी ही एक पारंपरिक आणि पोषक धान्य पीक आहे. ती मुख्यतः कोरडवाहू भागात घेतली जाते आणि भारतातील अनेक राज्यांमध्ये, विशेषतः महाराष्ट्र, राजस्थान, गुजरात, कर्नाटक, आणि हरियाणा मध्ये मोठ्या प्रमाणावर उत्पादन होते.