गिलका, ज्याला मराठीत गिलका / गिलके, तर काही भागात डोडका किंवा घोसाळा असेही म्हणतात, ही एक सौम्य चव असलेली आणि पचनास सोपी भाजी आहे. इंग्रजीत याला Sponge Gourd किंवा Ridge Gourd म्हणतात.
गिलका दिसायला लांबट, हिरवट रंगाचा आणि थोडा खरडसर सालीचा असतो. काही गिलक्यांवर लांबट कंगोरे (ridges) असतात, तर काही पूर्ण गुळगुळीत असतात – त्यामुळे याचे दोन प्रकार असतात:
रिज्ड गिलका (कंगोरे असलेला)
स्मूथ गिलका (सोपट)
गिलक्याचा गर पांढरट, मऊ आणि रसयुक्त असतो. तो अतिशय हलका, थंड व चवदार लागतो. गिलक्याची भाजी फार लवकर शिजते आणि पचायला अत्यंत सोपी असते. त्यामुळे ही भाजी लहान मुलं, आजारी व्यक्ती आणि वृद्धांसाठी फार उपयुक्त आहे.
गिलक्याचा उपयोग फोडणीची भाजी, आमटी, कोशिंबीर, तसेच घोसाळ्याच्या पोह्यांमध्ये किंवा थालीपीठामध्ये किसून देखील केला जातो. काही लोक याच्या सालीचे चटणी किंवा थालीपीठ करतात, कारण सालीमध्येही पोषणमूल्य भरपूर असते.
🔍 वैशिष्ट्ये:
वैशिष्ट्य | माहिती |
---|---|
रंग | गडद हिरवा बाहेरून, पांढरट आतून |
चव | सौम्य, गोडसर आणि पचायला सोपी |
हंगाम | उन्हाळा व पावसाळा (मे ते सप्टेंबर) |
वापर | भाजी, आमटी, चटणी, फोडणी, वरणात |

Farm-Fresh & Handpicked
Sourced directly from trusted farms for superior quality.

100% Natural & Chemical-Free
Grown without harmful pesticides or chemicals.

Rich in Nutrients
Packed with essential vitamins, minerals, and fiber.
गिलका खाण्याचे आरोग्यदायी फायदे
1. 💩 पचन सुधारतो व बद्धकोष्ठता दूर करतो
गिलका फायबरयुक्त भाजी असून पोट साफ होण्यास मदत करतो.
पचनसंस्थेच्या कार्यासाठी उपयुक्त आणि पचायला खूपच हलका.
2. 🌡️ शरीराला थंडावा देतो
गिलका थंड प्रकृतीची भाजी आहे. त्यामुळे उन्हाळ्यात खाल्ल्यास शरीर थंड ठेवतो आणि उष्णतेचा त्रास कमी होतो.
3. ⚖️ वजन कमी करण्यास मदत करतो
गिलक्यामध्ये कॅलोरी कमी आणि पाणी भरपूर असते.
त्यामुळे पोट भरल्यासारखे वाटते आणि वजन कमी करताना उपयुक्त.
4. 🩺 शरिरातील विषारी द्रव्ये (toxins) बाहेर टाकतो
गिलका हा नैसर्गिक डिटॉक्सिफायर म्हणून कार्य करतो.
यामुळे त्वचा आणि यकृताचे आरोग्य चांगले राहते.
5. 🩸 रक्तशुद्धी आणि रक्ताभिसरण सुधारतो
यामध्ये असलेल्या पोषक घटकांमुळे रक्त शुद्ध होते आणि रक्तप्रवाह सुरळीत होतो.
6. 🧬 प्रतिकारशक्ती वाढवतो
गिलक्यात असलेले अँटीऑक्सिडंट्स आणि व्हिटॅमिन C शरीराच्या रोगप्रतिकारक शक्तीस बळकटी देतात.
7. 💧 डिहायड्रेशन टाळतो
गिलक्यामध्ये ९०% पेक्षा जास्त पाणी असते, जे शरीराला हायड्रेटेड ठेवण्यास मदत करते.
8. 🧠 मेंदू शांत ठेवतो व तणाव कमी करतो
गिलक्याचे सौम्य व थंड गुणधर्म मनाला शांत ठेवतात, आणि त्यामुळे झोपही सुधारते.
⚠️ टीप:
गिलका नेहमी ताजा, कोवळा आणि मऊसर असलेला वापरावा.
कडसर लागणारा गिलका टाळावा, तो जुना आणि खराब असतो.
🌟 निष्कर्ष:
गिलका ही अत्यंत हलकी, थंड, पचनास सोपी आणि आरोग्यदायी भाजी आहे. ती उन्हाळ्यात आणि उपवासात खाण्यासाठी उत्तम असून शरीराला थंडावा, ऊर्जा, आणि पोषण देणारी आहे.
Reviews
There are no reviews yet.